Raketten, moorden en vergelding. Aan beide kanten zijn ruim duizend mensen gedood sinds Hamas zaterdag een massale aanval op Israël lanceerde. En het einde van het geweld is nog lang niet in zicht. Wie is wie in het langdurige conflict met Israël?
Hamas
Hamas (letterlijk: enthousiasme, vuur, fanatisme) is een extremistische Palestijnse organisatie die sinds 2007 de Gazastrook regeert. De groep werd opgericht in 1987 en heeft nauwe banden met de Moslimbroederschap, een politiek-religieuze beweging die actief is in verschillende landen in de Gazastrook. Midden-Oosten. Hamas bestaat uit verschillende takken, de gewapende tak zijn de al Qassam-brigades.
Leider van de gewapende tak is Mohammed Deif (58). Hij leek onherkenbaar – in een donkere kamer waren alleen zijn gezicht en profiel te zien – maar het was Deifs stem die zaterdag de al-Aqsa-stormoperatie aankondigde, met ongekende gevolgen.
Deif zaait al tientallen jaren dood en verderf in Israël, onder meer door zelfmoordaanslagen te plannen. Hij is een mysterieuze figuur, van wie slechts enkele gelovigen weten waar hij verblijft. Het Israëlische leger jaagt al meer dan twintig jaar op de man die talloze moordpogingen heeft overleefd. Hij zou zonder benen door het leven gaan en mist ook een oog en een arm. Hij werd geboren in de Gazastrook en sloot zich in 1987 aan bij Hamas, tijdens de Eerste Palestijnse Opstand. Daar maakte hij snel carrière, in 2002 nam hij de leiding van de militaire tak van Hamas over nadat Salah Shehade – zijn voorganger – bij een luchtaanval om het leven kwam.
Hamas weigert het bestaansrecht van Israël te erkennen en heeft al lange tijd het officiële doel van de totale vernietiging van de staat. Zij hebben dit in 2017 aangepast naar een onafhankelijk Palestina met grenzen van vóór 1967 en Jeruzalem als hoofdstad. Israël verwierp die koerswijziging uiteraard als ongelooflijk.
Volgens Hamas is de ongekende operatie van de afgelopen dagen een reactie op de zestien jaar durende blokkade van Gaza door Israël. Hamas heeft sinds de machtsovername in de Gazastrook in 2007 verschillende oorlogen met Israël gevoerd. De grensblokkades hebben ruim 2,2 miljoen Palestijnen geïsoleerd van de rest van de wereld. Deze blokkades hebben geleid tot tekorten aan (levensreddende) medicijnen, voedsel, elektriciteit en schoon drinkwater.
Hamas wordt door onder meer Israël, de EU-landen, de VS en het Verenigd Koninkrijk als een terroristische organisatie beschouwd.
Fatah
Naast de Gazastrook bestaan de Palestijnse Gebieden ook uit een deel van de Westelijke Jordaanoever. Dat gebied werd in 1967 ook door Israël bezet. De Palestijnen beschikken voor een groot deel over zelfbestuur. Er wonen ongeveer 3 miljoen Palestijnen en 600.000 Israëlische kolonisten. De regering is in handen van de Fatah-beweging (letterlijk: overwinning) en wordt geleid door president Mahmoud Abbas.
Fatah werd in 1959 onder meer door Yasser Arafat opgericht als het ‘Bevrijdingsleger van Palestina’, beter bekend onder de afkorting PLO. Fatah en Hamas waren lange tijd water en vuur. Dit komt deels doordat Hamas strijdt voor een islamitische staat Palestina, terwijl Fatah een vrije, Arabisch georiënteerde en socialistische republiek Palestina nastreeft. Veel Palestijnen zien de Westelijke Jordaanoever als onderdeel van hun toekomstige staat, met Oost-Jeruzalem als hoofdstad. Op dit moment lijkt dat doel verder weg dan ooit en in Israël bestaat de vrees dat er ook massaal verzet zal komen vanuit de Westelijke Jordaanoever en dat Fatah zich bij Hamas zal aansluiten. De Palestijnse president Abbas zei na de aanvallen van Hamas op Israël dat de Palestijnen het recht hebben zichzelf te beschermen tegen ‘de terreur van kolonisten en bezettingsgroepen’.
Hezbollah
Hezbollah (letterlijk: Partij van God) werd in 1982 in Libanon opgericht als reactie op de Israëlische invasie datzelfde jaar. Het is zowel een groep militante sjiitische moslims als een politieke groepering in Libanon. Aanvankelijk wilde Hezbollah in dit land een islamitische staat stichten, geïnspireerd door de Iraanse revolutie van 1979. Dat plan werd niet uitgevoerd, omdat Libanon niet alleen een grote groep sjiieten telt (naar schatting 31 procent), maar ook veel christenen (32 procent). ).
Hezbollah heeft nog steeds veel politieke en militaire invloed in het zuiden van Libanon. De organisatie, geleid door geestelijke Hassan Nasrallah, heeft zetels in het Libanese parlement. Hezbollah beschouwt Israël als een aartsvijand en werkt intensief samen met Hamas. In Libanon wonen bijvoorbeeld vertegenwoordigers van Hamas. Ook uit Iran krijgt de groep veel steun.
Afgelopen weekend werd duidelijk dat de aanval van Hamas op Israël op krachtige steun in Libanon kon rekenen. Mensen vierden feest in de Palestijnse vluchtelingenkampen in het buurland van Israël. En Hezbollah voerde afgelopen weekend al een groot aantal mortieraanvallen uit op de door Israël bezette Golanhoogten. “Onze geschiedenis, onze wapens, onze raketten zijn bij jullie”, zei Hezbollah.
De vijandelijkheden tussen Israël en Hezbollah bereikten hun hoogtepunt in 2006 tijdens een Libanese oorlog. Na het daaropvolgende staakt-het-vuren hebben er tot nu toe geen grote gewapende conflicten tussen Hezbollah en Israël plaatsgevonden.
Iran
Iran heeft maandag zijn betrokkenheid bij de aanval van Hamas op Israël ontkend. De Iraanse delegatie bij de VN heeft hierover een verklaring afgegeven. “De vastberaden stappen van de Palestijnen zijn een volkomen legitieme verdediging tegen zeventig jaar bezetting en verschrikkelijke misdaden gepleegd door het onwettige zionistische regime”, aldus de verklaring.
In de verklaring werd ook gesteld dat Iran de Palestijnen zonder voorbehoud zou steunen. “Maar wij zijn niet betrokken bij de Palestijnse reactie, die door Palestina zelf werd uitgevoerd.” Eerder hadden hoge leden van Hamas en Hezbollah gezegd dat Iraanse veiligheidsfunctionarissen hadden geholpen bij het plannen van de verrassingsaanval van Hamas op Israël.
Details van de operatie werden naar verluidt uitgewerkt tijdens een reeks bijeenkomsten in Beiroet, bijgewoond door functionarissen van de Iraanse Revolutionaire Garde en vertegenwoordigers van vier door Iran gesteunde militante groepen, waaronder Hamas en Hezbollah, zeiden ze.
De Amerikaanse regering meldt dat zij nog geen bewijs heeft gezien dat Iran deze specifieke aanval heeft geleid, maar feit is dat Hamas en Iran al jaren een nauwe relatie hebben. Veel deskundigen vermoeden dat Iran inderdaad heeft geholpen (onder meer met uitrusting) om de grootschalige en goed georganiseerde aanval mogelijk te maken.
Iran ziet Israël als een aartsvijand. Teheran ziet de oprichting van Israël als een teken van westerse overheersing in het overwegend islamitische Midden-Oosten.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Welke kan!
Log in of maak een account aan en mis nooit meer iets van de sterren.
