Terwijl Marco Borsato speciaal voor deze sport regelmatig uit de luidsprekers schetterde in het Sportpaleis, liet turnen zich van zijn sportieve kant zien. Op het WK in Antwerpen lag het niveau hoog. Dat is vaak het geval in een pre-olympisch jaar.
Misschien was de finale van de damesbridge wel het meest illustratief. Winnaar Qiyuan Qiu uit China en de Algerijnse nummer twee Kaylia Nemour scoorden beiden boven de 15.000 punten. Zhuofan Huang, landgenoot van Qiu, eindigde zelfs naast het podium met 14.766.
Hun swing- en vluchtelementen zijn een visitekaartje voor de sport. Toch blijft het moeilijk om zonder enig voorbehoud van die schoonheid te genieten, gezien de misstanden die de afgelopen jaren wereldwijd zijn gemeld. Deze drie ‘vrouwen’ zijn allemaal pas zestien jaar oud.
Hoe worden ze getraind om dit onder deze druk aan te tonen? En hoe lang zullen ze die kans hebben? Nemour zal, op voorwaarde dat haar lichaam intact blijft, naar meer toernooien worden gestuurd. Ze is de eerste medaillewinnaar voor haar land. Maar China heeft alleen tieners naar België gestuurd. De 16-jarige winnaar van de Olympische balkfinale in Tokio, Chenchen Guan, is er niet meer.
Ook de internationale turnfederatie FIG blijft, ongetwijfeld onbedoeld, herinneren aan het prijskaartje dat aan sommige medailles hangt. Op de website staat een apart hoofdstuk voor blessurehistorie bij de profielen van de deelnemers.
Zo werd de Braziliaanse sprongwinnares Rebeca Andrade in 2019 aan haar linkerknie geopereerd, in 2017 aan de rechter, droeg ze dat jaar ook een enkelbrace, stond haar rechterknie in 2015 negen maanden buitenspel en oh ja, In 2014 had ze een gebroken teen. De regerend Olympisch kampioen profiteerde zaterdag van een fout van Simone Biles, de terugkerende favoriet. De Amerikaanse stond bij de landing na haar duizelingwekkende nieuwe sprong niet op beide benen.
Andere opmerkelijke winnaars? Bij de heren won de Israëliër Artem Dolgopyat de vloerfinale. Hij is Olympisch kampioen, maar de timing – gezien de oorlogssituatie in zijn land – maakte dit goud extra bijzonder.
In de mondiale krachtproef hield het Nederlandse team zich goed staande, vooral qua algemeen niveau – wat resulteerde in Olympische teamtickets voor zowel mannen als vrouwen. Individueel kwam veteraan Sanne Wevers, inmiddels 32 jaar, het dichtst bij het podium. Ze eindigde zondag als vierde in de balkfinale, ver achter de weergaloze Biles maar met slechts een klein verschil met nummer drie Andrade: 14.100 op 14.300.
“Het was een supersterke finale en het was superspannend om er weer bij te zijn”, aldus Wevers, die na de mislukte Olympische Spelen in Tokio een lange pauze nam. Dit jaar vierde ze haar internationale comeback met de Europese titel. “Ik denk dat deze prestatie realistisch is voor waar ik nu sta. Daar moet ik heel blij mee zijn. Ik heb het maximale uit mezelf gehaald om te zien of ik het vol kon houden.”
In de kwalificaties had ze ‘safe’ gespeeld in het belang van het team en in de landenfinale was ze gevallen. Eigenlijk had ze zich ook niet geplaatst voor de finale, maar omdat een andere turnster afzegde vanwege een blessure mocht de Olympisch kampioene van 2016 toch meedoen.
Het bleek een waardevol leermoment op weg naar de Spelen in Parijs. Wevers: “Ik moet goed kijken hoe ik mijn oefening ga samenstellen. Het is fijn dat ik een beetje weet wat het ‘doel’ is. Het is zeker een uitdaging, maar ik heb wel de mogelijkheden.”
De overige Nederlanders weten ook wat hun huiswerk is. Naomi Visser (zesde verdieping, zevende balk en twaalfde allround) gaat sleutelen aan de moeilijkheidsgraad van haar oefeningen. Sanna Veerman (zesde brug) zegt dat ze nog veel vooruitgang kan boeken door ‘schonere’ gymnastiek te doen. Ook wil ze haar afstap waardevoller maken met een extra schroef. Ook Eythora Thorsdottir (zesde allround) gaat investeren in ‘nieuwe dingen’, maar wil er vooral alles aan doen om na een periode vol blessures intact te blijven. “Af en toe zal ik op eigen kracht moeten remmen, maar ik denk zeker dat er meer mogelijk is in de aanloop naar Parijs.”
Ook buiten de competitiefase werden stappen richting de toekomst gezet. De voorzitter van de Fédération Internationale de Gymnastique, Morinari Watanabe, meent dat gymnastiek een voorbeeld kan nemen aan freerunning, de stadssport die ook onder zijn FIG valt. Volgens hem heeft deze discipline een aantal kenmerken die de gymnastiek kunnen helpen bij de modernisering ervan.
Watanabe zei dit op het tweede symposium dat tijdens een WK werd gehouden onder de naam ‘Our Safe Sport Journey’. Vorig jaar had Liverpool de eerste. Freerunning is meer een showsport dan een onderlinge competitie waarbij het draait om het behalen van de eerste of tweede plaats. Het overwinnen van obstakels met behulp van salto’s en sprongen is minder hiërarchisch georganiseerd en minder afhankelijk van de coach.
Remco Boer, sinds december 2022 algemeen directeur van de Nederlandse vereniging KNGU, vindt het een interessant pleidooi. Wat hij ook leuk vindt, is dat de FIG onderkent dat coaches een cruciale rol spelen bij het veiliger maken van het prestatieklimaat. Op het symposium presenteerde Donatella Sacchi, voorzitter van de veiligheidscommissie, een nieuw ‘Safeguarding Certificate’ voor coaches. “Op deze manier proberen we de atleten, maar ook de coaches, te beschermen door hun bewustzijn te vergroten en hen te helpen onbedoeld negatief gedrag te voorkomen.”
Boer: “Dat certificaat sluit aan bij onze lijn. Ook willen we meer kunnen vertrouwen op de kennis en kunde van trainers. Daarom ontwikkelen wij een nieuw vergunningensysteem dat volgend jaar praktisch moet worden. Coaches zijn nu ook verplicht punten te verdienen via bijscholing, maar er geldt nog geen kwaliteitseis. Momenteel kan iemand dus volstaan met drie EHBO-cursussen per jaar.”
Sacchi’s zorgvuldige woordkeuze – ‘onbedoeld negatief gedrag’ – geeft aan hoe lastig het is om binnen een mondiale vereniging iedereen op één lijn te krijgen. Boer weet uit ervaring dat, ondanks de wereldwijde golf van gemelde misstanden, niet iedereen op dezelfde golflengte zit. Nederland, met de oudste selectie in Antwerpen aanwezig, probeert al een tijdje tevergeefs de minimumleeftijd voor vrouwen terug te brengen van zestien naar achttien.
“In sommige landen wordt het probleem nog steeds ontkend. Als sport zijn we op de goede weg, maar vooral als het gaat om het doorvoeren van verbeteringen hebben we nog een lange weg te gaan.”
Lees ook:
Topturnster Simone Biles is toonbeeld van veerkracht: ‘Ik heb het gevoel dat ik elk jaar sterker word’
Wereldster Simone Biles is na een pauze van twee jaar terug op het internationale podium. Op het WK turnen in Antwerpen lijkt alles weer normaal, maar Biles 2.0 is zeker veranderd. Vrijdag won ze de allround wereldtitel.
