Doel van Oranje: Athene overleven

Grieken sloegen zondag aan het einde van de dag, in de aangename nazomer, een balletje op het strand aan de Saronische Golf. De zon gaat net onder, als de selectie van Oranje arriveert met twee witte Mercedes-bussen voor de belangrijkste wedstrijd uit de tweede periode van bondscoach Ronald Koeman.

Voor het luxueuze Divani Apollon Palace Hotel, net ten zuiden van de Griekse hoofdstad, staat een zilveren Ferrari geparkeerd. Van het wat frisse Zeist, waar het Nederlands elftal zondagochtend trainde, verhuist het circus naar de mondaine Atheense Rivièra, waar groepjes Nederlandse fans klaar staan ​​voor wat selfies. Hier moet het gebeuren, maandagavond, 20.45 uur Nederlandse tijd. Griekenland uit.

Koeman knikt in een vergaderruimte in het hotel. “Het is gewoon een gevaarlijke wedstrijd.” Vrijdagavond zei hij na de 2-1 nederlaag tegen Frankrijk tegen de NOS dat “Griekenland bloed zal ruiken.” Nederland mist veel basisspelers, waaronder spelmaker Frenkie de Jong en aanvaller Cody Gakpo.

Wat staat er precies op het spel?

Het overleven van Athene is het doel. Nederland staat derde in kwalificatiegroep B, drie punten achter Griekenland. Daarmee staan ​​ze op de tweede plaats, wat recht geeft op een EK-ticket. Als Griekenland wint, is een gelijkspel tegen het reeds geplaatste Frankrijk (eerste in de groep) in Athene op 21 november voldoende voor EK-kwalificatie.

Mocht Nederland maandag gelijk spelen of winnen, dan houdt Oranje het heft in eigen hand: zij kunnen zich dan in november plaatsen voor de overwinning op Ierland en Gibraltar. Nederland versloeg de Grieken in september met 3-0 in Eindhoven. Dit kan belangrijk worden als beide landen op een gelijk aantal punten eindigen: dan is het onderlinge resultaat doorslaggevend.

Het is een wedstrijd die de tweede periode van Koeman als bondscoach kan maken of breken. Een goed resultaat baant de weg naar het EK – de wens om het Nederlandse team te leiden op een groot eindtoernooi was een belangrijke reden waarom Koeman terugkeerde.

Als het misgaat, wordt het een avond die zomaar kan aansluiten bij het rijtje memorabele nederlagen zoals Ierland in 2001 onder Louis van Gaal (uitschakeling op het WK), IJsland in 2014 onder Guus Hiddink (waar het EK werd gemist) en Bulgarije in 2017 onder Danny Blind, wat leidde tot zijn ontslag en het missen van het WK.

Er wordt een hectische ontvangst verwacht in de OPAP Arena in het noordwesten van Athene. Grieks fanatisme, met alle emoties op de tribunes die daarbij horen. Al is tot nu toe slechts de helft van de kaartjes, met een stadioncapaciteit van 32.500, verkocht. De wedstrijd begint pas op maandagavond om 21.45 uur lokale tijd, wat het enthousiasme wellicht wat wegneemt.

Toch is Oranje gewaarschuwd: in een poging de tegenstander af te leiden richtten AEK-fans in hetzelfde stadion anderhalve week geleden laserpointers op Ajax-spelers in een Europa League-duel. Als dat nu gebeurt, moet de scheidsrechter of de organiserende Europese bond UEFA ingrijpen, meent Koeman.

De Grieken hebben momentum

Nederland bouwt aan een vernieuwd elftal, waar de Grieken het momentum hebben. Zaterdag keerden ze terug uit Dublin met een 2-0 overwinning op Ierland, waardoor Nederland van de tweede plaats verdween. “Het wordt heel lastig, een heel andere wedstrijd dan thuis”, zegt centrale verdediger Nathan Aké. “Ze hebben weer hoop gekregen dat ze het EK gaan halen.”

Maar Oranje vertrouwt op de ontwikkeling die is ingezet na het zwakke punt in de Nations League in juni, toen het in eigen land verloor van Kroatië en Italië. Het spelsysteem met drie centrale verdedigers en aanvallende verdedigers past beter bij deze selectie. Die formatie, vorige maand geïntroduceerd in de thuiswedstrijd tegen de Grieken, brengt meer dynamiek, variatie en defensieve controle dan het klassieke 4-3-3-systeem.

De nederlaag tegen vice-wereldkampioen Frankrijk van afgelopen vrijdag bood perspectief. Quilindschy Hartman bracht veel energie en aanvalsdrang naar de linkerflank. Evenals Tijjani Reijnders, één van de twee aanvallende middenvelders. Hij heeft een goed gevoel voor ruimtes, gaat diep, is handig aan de bal met zijn techniek en passing. Hij heeft “snelle voeten”, aldus Koeman.

Toch is het een dunne lijn in de eerste zeven wedstrijden van ‘Koeman II’. Uit het duel van vrijdag met de Fransen bleek ook dat Xavi Simons niet voldoende verdedigde en mede daarom werd de voorzet gegeven die een doelpunt opleverde. “Twee keer merkte hij niet wat er gebeurde”, zei Koeman kritisch.

En de coördinatie op het middenveld tussen de ‘dienende’ Marten de Roon en de ‘creatieve’ Joey Veerman was niet goed, zag Koeman. “Ze speelden soms te veel in elkaars ruimte.” De Roon werd net als in de thuiswedstrijd tegen Griekenland gewisseld. In die lijn is het – zeker als Frenkie de Jong er niet is – een kwestie van zoeken naar de juiste formatie.

Hoewel niemand bij Oranje daar nu aan wil denken, is er nog steeds een achterdeur naar het EK als reguliere kwalificatie niet lukt. Vorig jaar werd Nederland onder Louis van Gaal groepswinnaar in de voorronde van de Nations League en verdiende daarmee een vangnet: via play-offs konden ze zich alsnog plaatsen voor Duitsland (ze moeten in maart 2024 twee ‘finales’ winnen). Een risicovolle route, die de Nederlandse ploeg in Athene wil vermijden.