Na vijf jaar samen zijn Stef de Wilde en Thijs Heerink uit Groningen graag een kind. Dat blijkt in Nederland geen gemakkelijke opgave voor twee verliefde mannen. Met een blog hopen ze hun kinderwens waar te maken.
Bezoekers van de website die Stef de Wilde (41) en Thijs Heerink (31) vlak voor Kerstmis online zetten, zien als eersten vakantiefoto’s. Het is een vrolijke collage: de twee samen op ski’s in de sneeuw, poserend in een groene jungle of voor het Witte Huis in Washington DC. Maar de site van het stel is geen reisblog. De Wilde en Heerink stellen zich voor aan de wereld omdat ze een missie hebben: ze willen een kind via een draagmoeder. En de mogelijkheden voor een mannelijk stel dat kinderen wil krijgen zijn in Nederland schaars.
Basis op orde
“Toen we net begonnen te daten, werd al snel duidelijk dat Thijs en ik allebei een kind wilden”, zegt De Wilde. Nu, bijna vijf jaar later, zegt het stel ‘de basis op orde’ te hebben: een mooi huis in Meerstad en allebei een leuke baan in het ziekenhuis. Een kind zou het plaatje compleet maken.
“Er zijn verschillende opties voor twee mannen om een kind te krijgen”, zegt Heerink. “Adoptie is er één van, maar als homopaar zijn er in Nederland maar twee landen waar je een kind kunt adopteren. Alleen in Zuid-Afrika en Portugal kunnen we als koppel van hetzelfde geslacht gaan. Dan kom je op een eindeloze wachtlijst terecht.”
Na een bezoek aan een informatiebijeenkomst van Meer Dan Gewenst, een stichting voor roze ouderschap, komen ze tot een andere optie: draagmoederschap. Hiervoor heeft u iemand uit uw kennissenkring nodig die dat voor u wil doen. En dat is precies het probleem voor Heerink en De Wilde: die is er niet.
strafrechtelijke wet
In Nederland bestaat nauwelijks wetgeving rondom draagmoederschap, zegt Sara Coster van Meer Dan Gewenst. “In 2016 adviseerde een staatscommissie om draagmoederschap in de wet te verankeren. Maar voor meeroudergezinnen (met meer dan twee ouders) of stellen die een kind willen krijgen bij een draagmoeder is er nog niets geregeld.”
Anno 2023 komt het woord ‘draagmoeder’ pas in het Wetboek van Strafrecht voor. Het is strafbaar om expliciet te stellen dat je als koppel op zoek bent naar een draagmoeder en vrouwen mogen draagmoederschap niet publiekelijk aanbieden. Dit betekent dat commerciële bemiddelingsbureaus, zoals die bijvoorbeeld in Canada bestaan, in Nederland verboden zijn. Ook mogen aanstaande ouders niet specifiek bellen op sociale media.
Geen bemiddeling
Dat maakt de zoektocht volgens De Wilde enorm ingewikkeld. “Wij mogen dus niet publiekelijk op zoek gaan naar een draagmoeder, maar kunnen wel ons verhaal delen. In Nederland is er nog veel ruimte voor verbetering als het gaat om draagmoederschap. Wij hopen hier aandacht voor te krijgen.”
Toch blijft het vreemd dat ze hun kinderwens zo publiekelijk moeten delen, zegt Heerink eerlijk. “Maar de enige mogelijkheid om een kind te krijgen is via een draagmoeder uit je eigen omgeving. Zo proberen we meer mensen te leren kennen.”
Volgens Heerink is de website – die al een paar dagen actief is – al bijna vijfhonderd keer gedeeld op sociale media. “Dat is veel meer dan we hadden verwacht”, zegt hij. “En de reacties waren uitsluitend positief.”
Een kennis van het echtpaar wist via haar eigen website in contact te komen met een draagmoeder. “Hij heeft nu een kind, dus de mogelijkheden zijn er. Hoe groot is die kans voor ons? Ik heb geen idee. Maar we willen het in ieder geval proberen.”
Draagmoederschap en de wet
Het vinden van een draagmoeder is niet eenvoudig. Maar ook wie een kind krijgt bij een draagmoeder komt in een juridisch lastige situatie terecht. “Als het kind geboren wordt, is de draagmoeder automatisch de juridische ouder”, zegt Sara Coster van stichting Meer Dan Gewenst. “Als ze eenmaal getrouwd is, wordt haar man de andere ouder. Meer dan twee juridische ouders is juridisch niet mogelijk.
Dit betekent dat de feitelijke ouders – die het kind opvoeden – soms wel anderhalf jaar juridische procedures moeten doorlopen om volgens de wet als ouders te worden beschouwd. Dat is ontzettend lastig, omdat hun kind een andere achternaam krijgt en de juridische verantwoordelijkheid bij de draagmoeder ligt. Dit maakt doktersbezoeken, afspraken in de kliniek en andere registraties uiterst ingewikkeld. De ouders hebben ook geen recht op zwangerschapsverlof.”
Er moet altijd een rechter bij betrokken worden om van de feitelijke ouders ook de juridische ouders te maken. In meeroudergezinnen, waarbij de opvoeding door drie of meer volwassenen wordt gedaan, is er in de huidige situatie altijd minimaal één ouder zonder juridisch ouderschap.
Sinds 2023 ligt er een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer om draagmoederschap beter te reguleren, maar het vervolg laat nog op zich wachten. Volgens Coster is nieuwe wetgeving vooral in het belang van de kinderen. “Ze verdienen dezelfde bescherming als kinderen geboren in een traditionele gezinsvorm.”
