Het was tien jaar geleden dat hij Nederland bezocht, maar vorige week vulde de spirituele bestsellerauteur Eckhart Tolle de Ahoy weer. “Dat constante geklets en geklets in mijn hoofd, dat moet gewoon weg.”
Lydia van Deursen (48) wacht op een muurtje voor de ingang van Ahoy tot de rij korter wordt. Het is donderdagavond. Bestsellerauteur Eckhart Tolle, die eind jaren negentig wereldwijde bekendheid verwierf met zijn boek De kracht van het nu, bezoekt voor het eerst in tien jaar Nederland. Het evenement – kaartjes kosten 77 euro – is uitverkocht. Waarom Van Deursen kwam? “Ik heb een burn-out”, zegt ze laconiek. “Dan doe je dit soort dingen.”
De Rotterdamse softwareontwikkelaar kocht het boek van Tolle een paar maanden geleden en leest er sindsdien elke dag een stukje uit. “Sommige passages moet je echt een paar keer lezen voordat je ze begrijpt”, zegt ze.
Babbelen en babbelen
“Voor de rest moet je het zelf uitproberen. Mijn coach zegt dat ik moet rusten, niet de hele tijd overal heen moet rennen om dingen op te lossen. Tolle helpt mij daarbij. Dat constante geklets en geklets in mijn hoofd, dat moet gewoon weg.”
Tolle roept zijn volgers op zich niet langer met hen te identificeren verstand, hun hoofden. Dat hoofd zorgt voor allerlei problemen, meent hij. Het creëert volgens Tolle een illusoir zelf, een ‘ego’ dat zich voortdurend probeert te onderscheiden van anderen, steun zoekt in het verleden en zich zorgen maakt over de toekomst. Daardoor leef je eigenlijk nooit helemaal in het ‘nu’ – terwijl alleen dat nu echt bestaat, zegt Tolle.
Iedereen die zich losmaakt van zijn gedachten en zijn ego, en zich volledig weet open te stellen voor het nu, ziet de werkelijkheid voor wat die is en bereikt een dieper bewustzijnsniveau, leert Tolle. Zo iemand ‘ontwaakt’, iets wat hem naar eigen zeggen op 29-jarige leeftijd is overkomen. Bij hem gebeurde het van het ene op het andere moment, maar volgens hem worden de meeste mensen langs de geleidelijke weg verlicht.
Sereen fluitgeluid
“Er zitten ingrediënten in zijn denken die mij helpen”, zegt Bob Blinkhof (34) uit Den Haag. Hij geeft les aan de lerarenopleiding. “Je moet je volgens hem bijvoorbeeld afvragen: wat is nu het probleem, op dit moment? Dat vind ik geniaal. Omdat je er meestal wel achter komt: er is nu geen probleem. Je leeft.” Droogjes: “En als je niet meer leeft, is er geen probleem.” Hij lacht: “Ik ben er nuchter in.”
De kamer zit vol. Volgens de Nederlandse uitgever van Tolle komen er zo’n vierduizend bezoekers. Op het podium toont een scherm idyllische natuurbeelden, begeleid door de serene klanken van een fluit. “De bron van alle overvloed ligt niet buiten jou. Het maakt deel uit van wie je bent”, luidt een van de afbeeldingen. De ‘Eckhart Tolle Foundation’ wil “het ontwaken van het menselijk bewustzijn versnellen”, meldt de volgende afbeelding.
Een kleine man, gekleed in een mintgroen jasje, loopt het podium op. Er klinkt applaus, twee vrouwen staan op en roepen ‘Eckhart, we houden van je!‘. Dan wordt het stil. Tolle gaat op een stoel zitten en kijkt zwijgend de kamer rond. Na een lange stilte begint hij te spreken, met een kalme, enigszins schorre stem. “Veel mensen zijn bang voor de stilte”, zegt hij. Tussen zijn zinnen laat hij lange pauzes. “De verstand vindt stilte niet interessant.”
Maar wie de stilte op zich laat inwerken, kan tot zijn eigen ‘innerlijke stilte’ komen en ontdekken dat er zoiets bestaat als ‘afwezigheid van denken zonder bewustzijnsverlies’. “Dat is prachtig, als je dat kunt ervaren”, zegt Tolle. Ook al is het maar voor een paar seconden, er zit een ‘gat’ tussen je gedachten waarin je een dieper bewustzijnsniveau kunt onderscheiden. Tolle heeft het erover aanwezigheid; aanwezigheid.
De ik – gewoon kokend water in een pan
‘Conceptueel’ is het allemaal niet te begrijpen, zegt Tolle, “omdat het te simpel is!”. Hij grinnikt. “De verstand is bang voor de stilte.” Nu begint hij met de verstand imiteren – een hectische opeenvolging van gedachten die hij uitdrukt met komische grimassen. Gelach in de kamer. ‘Gewoon water koken in een pan,’ roept hij. “En dat heet een mens! Dus dat ben ik!”
Als u hem goed begrijpt, ontkent hij niet dat denken nuttig kan zijn. Hij ziet de geest als een instrument dat je nodig hebt voor het praktische leven van alledag. Maar je moet er niet meer van maken. De meeste gedachten ‘zijn niet alleen onnodig, maar ook schadelijk’. Veel mensen, zo meent hij, “weten niet eens dat ze ongelukkig zijn, omdat het hun normale toestand is.” De ‘onontwaakte’ persoon “creëert lijden, voor zichzelf en voor anderen”.
Hij leunt naar voren in zijn stoel. ‘Je maakt deel uit van een grote evolutionaire beweging’, zegt hij. “Het ontwaken van het bewustzijn”. Want dat is het ‘lot’ van de mens. “We zijn als mensheid nog niet klaar.” De 75-jarige Tolle sprak ruim twee uur, zonder pauzes. Aan het einde kijkt hij een tijdje zwijgend de kamer in. “Bedankt”, zegt hij, staat abrupt op en verdwijnt van het podium.
Leven tussen de onbewuste mensen
“Voor het eerst in weken heb ik twee uur niet nagedacht”, zegt Anouschka Pol (33) stralend bij de uitgang van het conferentiecentrum. “Het was een soort meditatie. Ik ben uiteindelijk zelfs in slaap gevallen. Heerlijk.” Haar vriend Roland (57) is een doorgewinterde Tolle-lezer. “Ik lees dat boek al twintig jaar. Elke dag een halve pagina.” Het helpt hem om positief te zijn en van dag tot dag te leven, zegt hij. “Je kunt elke dag je eigen wereld creëren. Stress veroorzaakt 95 procent van alle ziekten.”
“Heel herkenbaar”, zegt Liesbeth Leentvaar (54) over het verhaal van Tolle. De Rotterdammer werkt in de zorg. “Ik ben helemaal in dat spirituele ontwaken. Al vind ik spiritualiteit een raar woord. Dat is een ander etiket. Wat ik lastig vind, is dat mensen mij niet begrijpen. Ik maak mij daar ook grote zorgen over. Dat je tussen de onbewuste mensen moet leven. Jij denkt anders. Het is zo moeilijk uit te leggen. Ik zou graag meer tussen gelijkgestemden willen leven.”
“Hij was precies zoals in de YouTube-filmpjes”, zegt Age Visser (31), met enige teleurstelling in zijn stem. “Veel herhaling van wat ik al wist.” Visser is helemaal uit Drachten gekomen om Tolle op te zoeken en overnacht in een hotel in Rotterdam. “Ik werk nu zo’n twee jaar samen met Tolle.” Hij werkte in een fabriek, maar raakte gestrest. “En dan hoor je dat al die gedachten in mijn hoofd het probleem zijn. Ja, en dan lees je daarover. Dat zal verlichting bieden. Meer rust, je komt meer tot jezelf. Naar wie je werkelijk bent, je kern. Ik ervaar dat als een ontwaken, ja, al gaat het geleidelijk.”
Volledig verlamd
Lydia van Deursen is blij dat ze gegaan is. “Ik vond het indrukwekkend. Sommige dingen zijn echt gebeurd. Hij vertelde hoe je soms je eigen problemen creëert en daarin vastloopt. Ik had het gevoel dat ik weer stappen vooruit kon maken.”
Ze vervolgt: “Wat mij ook raakte, is wat hij zei over de dood. Sinds ik een kind was, heb ik een grote angst voor de dood gehad. Dat komt steeds regelmatig terug, en dan ben ik helemaal verlamd. Maar als je in het nu leeft, is er geen angst. Wanneer je je ego, met zijn emmer en lawaai, uitschakelt, keer je terug naar wat je ten diepste bent: energie. En dat zit in iedereen. Dan sterf je niet, maar keer je terug naar de bron, namelijk God. Dat geeft mij rust. Ik kreeg tranen in mijn ogen toen hij dat zei.”
Teruglezen:
‘Het geheim is simpelweg observeren’
Eckhart Tolle toerde in 2013 door Europa met zijn bestseller ‘The Power of Now’. Mensen zijn te veel bezig met het verleden en de toekomst, betoogt hij. Ze negeren het nu en dat is waar het gebeurt.
