Wat hebben schrijver Arthur Japin, Miss International Queen 2023 Solange Dekker en jazzpianist Mike Boddé met componist Pjotr Iljitsj Tsjaikovski te maken? Dat wordt zaterdag 21 oktober duidelijk tijdens het minifestival Meesterwerk in Groningen, waarin Tsjaikovski’s ‘Vierde symfonie’ centraal staat.
Het begon allemaal tijdens de coronacrisis, vertelt Yoram Ish-Hurwitz. “Er is veel geannuleerd. Dat gaf volop ruimte om na te denken over wat we eigenlijk willen met klassieke muziek? Geert-Jan, Marcel en ik hebben hierover hele leuke en goede gesprekken gehad. Er kwamen vragen aan de orde als: Wat zit ons dwars? Waar dromen wij van?”
Ish-Hurwitz, eveneens pianist en de grote man achter het Oranjewoud Festival, vormt samen met Geert-Jan van Beijeren Bergen en Henegouwen het programmeerteam klassieke muziek bij SPOT Groningen. Marcel Mandos, artistiek leider van het Noord Nederlands Orkest, is hun vaste sparringpartner.
Verbreding en verdieping
“Een van de dingen die we bedachten was een nauwere samenwerking met de NNO op inhoudelijk vlak”, zegt Ish-Hurwitz. Zo ontstond langzamerhand het idee om jaarlijks een minifestival te organiseren rond een symfonisch meesterwerk. “Enerzijds om het orkest in zijn kracht te laten zien en anderzijds om de soms onnodige afstand tussen publiek en muzikanten te verkleinen.”
Eén van de vragen was: hoe trek je mensen aan die (nog) niet van klassieke muziek houden en hardcore Tsjaikovski-fans? “Door te verbreden en te verdiepen”, zegt Ish-Hurwitz. Om dit te bereiken start Meesterwerk om 19.00 uur met een uitgebreid ‘voorprogramma’, waarbij op tien locaties in het Groningse cultuurcentrum De Oosterpoort allerlei activiteiten te bezoeken zijn.
Er zijn drie hoofdacts van 25 minuten. Schrijver Arthur Japin vertelt in de grote zaal over zijn roman Kolja, waarin de mysterieuze dood van Tsjaikovski centraal staat. In de kleine zaal bespreekt NPO Klassiek-presentator Jet Berkhout hoogtepunten uit de Vierde symfonie van Tsjaikovski, begeleid door een sterk gereduceerd NNO onder leiding van chef-dirigent Eivind Gullberg Jensen. En in de foyer jazzt pianist Mike Boddé het meesterwerk op.
Solange Dekker
Ondertussen gebeurt er op andere plekken in De Oosterpoort van alles rondom de componist. Tsjaikovski was homoseksueel en Solange Dekker, Miss International Queen 2023, vertelt over de positie van LHBTIQ+ mensen toen en nu, in Nederland en de rest van de wereld. Ook is er een korte lezing van Tea Stamhuis over de belangrijke rol die een aantal vrouwen speelden in het leven van Tsjaikovski.
“Maar je kunt ook luisteren naar individuele NNO-muzikanten die uitleggen hoe je zo’n stuk eigenlijk oefent en wat de muziek met ze doet”, zegt Ish-Hurwitz. “Daarnaast zal slagwerker Stefan Kirschbaum een interactieve workshop geven over enkele passages uit de symfonie. Allemaal korte activiteiten, van ongeveer 15 minuten.”
De foyer van de kleine zaal is het hart van het festival, zegt Ish-Hurwitz. “Daar improviseert een jazzensemble van het Prins Claus Conservatorium op thema’s van Tsjaikovski.” Dit maakt het festivalonderdeel van Meesterwerk aantrekkelijk voor mensen die al veel weten over Tsjaikovski, maar ook voor mensen die voor het eerst komen. “Je mag uitzoeken wat je wilt.”
Volgend jaar Moessorgski
Om 21.30 uur volgt de finale van Masterpiece met de volledige uitvoering van de Vierde symfonie van het Noord-Nederlands Orkest. Ish-Hurwitz ,,Het stuk wordt gespeeld van A tot Z, zonder toeters en bellen. Bij Masterpiece krijg je het op een presenteerblaadje aangereikt, in een context die zowel verbredend als verdiepend is en waar je de muzikanten als het ware kunt raken.”
Het is de bedoeling dat Masterpiece een jaarlijks terugkerend evenement wordt. “Het is volgend jaar Schilderijen uit een tentoonstelling van Modest Mussorgsky centraal. Als je naar de symfonische canon kijkt, kunnen we nog steeds vooruitgang boeken.”
Waarom werd voor Tsjaikovski gekozen? Vierde symfonie als het eerste meesterwerk en niet het zijne Vijfde of Zesde symfonie, die nog bekender zijn? “Daar is een praktische reden voor. Eigenlijk wilden we beginnen met de Vijfde van Beethoven, misschien wel de bekendste symfonie van allemaal”, zegt Ish-Hurwitz. ‘Maar we zijn afhankelijk van de agenda van het orkest en de chef-dirigent. En die van Tsjaikovski Vierde is uiteraard een meesterwerk.”
Meesterwerk
Meesterwerk is af Zaterdag 21 oktober in De Oosterpoort. Begint om 19.00 uur; toegangsprijs 32,50 euro (tot 29 jaar/CJP 12,50 euro).
