Het is nog niet bekend wie hem komt halen, maar de Iraanse vrouwenbeweging kreeg donderdag te horen dat zij een geldbedrag van 50.000 euro had gewonnen. Dit is de Sacharovprijs, die ieder jaar door het Europees Parlement wordt uitgereikt aan een organisatie of persoon die veel op het spel zet voor de vrijheid.
Eigenlijk heeft Mahsa Amini de prijs gewonnen, maar ze leeft niet meer. Iets meer dan een jaar geleden, op 13 september 2022, werd ze in Teheran gearresteerd omdat ze haar sluier niet ver genoeg over haar hoofd had getrokken. Ze stierf drie dagen later, waarschijnlijk nadat ze zwaar was geslagen.
Minstens vijfhonderd mensen kwamen om
Haar dood leidde tot massale protesten in Iran, geleid door vrouwen. Met de slogan ‘Vrouw, Leven, Vrijheid’ protesteren ze tegen de wet die hen verplicht hun hoofd te bedekken. Bij het onderdrukken van de protesten kwamen zeker ruim vijfhonderd mensen om het leven, zo telde de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Human Rights Activists News Agency (Hrana). Bijna 20.000 mensen werden gearresteerd en minstens zeven van hen werden opgehangen.
Die protesten laaiden onlangs opnieuw op, toen haar dood een jaar geleden was. De Iraanse politie arresteerde Amini’s vader en oom voorafgaand aan haar dood om demonstranten af te schrikken. Er werden camera’s geïnstalleerd bij het graf van Amini, waardoor het regime dag en nacht iedereen in de gaten kon houden. De protesten gingen hoe dan ook door.
President Ebrahim Raisi besteedt zelf bijzondere aandacht aan de familieleden van overleden leden van de veiligheidstroepen. Twee leden van de Basij-militie werden in november vorig jaar gedood toen ze deelnamen aan protesten. Onlangs bezocht hij hun familieleden.
Er werd opgeroepen tot sancties
Het afgelopen jaar heeft het Europees Parlement regelmatig de aandacht gevestigd op de mensenrechtensituatie in Iran en gepleit voor sancties tegen het land.
Donderdag zei parlementsvoorzitter Roberta Metsola: “Het Europees Parlement is trots op degenen die dapper blijven strijden voor gelijkheid, waardigheid en vrijheid in Iran. Zelfs vanuit de gevangenis eren zij de slogan ‘vrouwen, leven en vrijheid’.”
Vorige week werd al een top 3 van kanshebbers voor de prijs bekend gemaakt. Mensenrechtenstrijders Vilma Núñez de Escorcia en bisschop Rolando José Álvarez Lagos uit Nicaragua, samen genomineerd, liepen de prijs mis.
Ook ging het geldbedrag niet naar drie organisaties die strijden voor het recht op abortus. Dat zou ook enigszins onpraktisch zijn geweest: een Poolse, Amerikaanse en Salvadoraanse organisatie werden samen genomineerd.
Vorig jaar kende het Parlement de prijs toe aan Volodomyr Zelenski en het Oekraïense volk. De Sacharovprijs voor de vrijheid van denken is vernoemd naar de Sovjet-dissident Andrej Sacharov. De prijs wordt sinds 1988 uitgereikt.
Lees ook:
Na de dood van Mahsa Amini is er iets veranderd in Iran: de steun voor het regime neemt af, de woede neemt toe
De Iraanse autoriteiten proberen koortsachtig manieren te vinden om vrouwen te dwingen een hoofddoek te dragen. Maar Pooyan Tamimi Arab, religieus geleerde uit Utrecht, ziet dat het regime steeds meer steun verliest. ‘Revolutionaire sentimenten nemen toe.’
