Koersdaling sjekel stelt Israëlische centrale bank voor dilemma

De speculatie tegen de sjekel, de munteenheid van het door oorlog geëvolueerde Israël, is de afgelopen weken dramatisch toegenomen. Dit is de conclusie van Deutsche Bank in een onderzoek waarin de Financiële tijden schrijft er donderdag over. Het aantal ‘shortposities’, zoals speculeren op een daling wordt genoemd, bevindt zich op het hoogste niveau sinds januari 2022 en is de afgelopen weken sterker gestegen dan welke andere valuta dan ook die Deutsche Bank bijhoudt, hoewel de bank geen precieze cijfers deelde.

Speculeren op een koersdaling is in wezen een poging om te profiteren van de economische zorgen van een land, wat niet ongebruikelijk is op de valutamarkten. Veel handelaren vermoeden dat de Israëlische munt nog verder zal dalen dan ze de afgelopen twee weken al heeft gedaan. Kort na het uitbreken van het conflict tussen Hamas en Israël daalde de munt met 4,8 procent ten opzichte van de Amerikaanse dollar, te midden van zorgen over de gevolgen van de oorlog voor de Israëlische economie, en bereikte daarmee het laagste punt in bijna tien jaar. Concreet betekent het dat buitenlandse goederen duurder worden voor Israël.

De speculatie over de daling van de sjekel raakt een belangrijk dilemma voor de Israëlische centrale bank sinds het begin van het conflict. Moet ze de munt behouden of de economie stimuleren door de rente te verlagen? De twee kunnen niet samengaan.

Onmiddellijk na de Hamas-aanval op 7 oktober kondigde de centrale bank aan dat zij 30 miljard dollar aan reserves wilde verkopen om de munt te ondersteunen. Het was snel aan het zinken. De interventie leek enig effect te hebben: de daling ten opzichte van de dollar sinds het begin van het conflict is nu teruggebracht tot 3,8 procent. Dit kan echter op de lange termijn nog steeds een groot effect hebben op het binnenlandse prijsniveau.

Tegelijkertijd neemt de druk op de centrale bank toe om de rente te verlagen (momenteel 4,75 procent) om de economie te stimuleren. Dit zou de munt feitelijk verzwakken. Aanstaande maandag volgt een rentebesluit. De markten lijken momenteel rekening te houden met een verlaging: ze prijzen momenteel volgens de Financiële tijden een renteverlaging van 0,2 procentpunt.

Ook de kosten van de oorlog spelen een rol. Citibank-analisten hebben deze week ook de sjekel aanbevolen kortsluiten: ze verwachten dat de kosten van de oorlog kunnen leiden tot een toenemende druk op de bank om de rente te verlagen. Dan kan de Israëlische overheid goedkoper geld lenen. Hoe langer het conflict duurt, hoe groter de kans op deze situatie. Dit geldt ook voor een mogelijke uitbreiding van de oorlog aan de noordgrens van Israël, als Hezbollah actiever ingrijpt in de strijd vanuit Libanon.

Voorkeur voor stabiele munt

Maandag komt er meer duidelijkheid over de koers die de bank zal kiezen als zij een rentebesluit moet nemen. Tot nu toe lijkt het erop dat de centrale bank de voorkeur geeft aan een stabiele munt om inflatie te voorkomen. Vice-gouverneur Andrew Abir zei dinsdag dat valutastabiliteit een prioriteit zou zijn in het conflict, waarna de markten onmiddellijk een kleinere rentedaling inprijsden: aanvankelijk bedroeg deze 0,5 procentpunt en kromp vervolgens naar 0,2.

In ieder geval beschikt Israël over aanzienlijke reserves aan vreemde valuta, die het in theorie voor lange tijd kan verkopen om de waarde van de sjekel op peil te houden. Volgens de FT komt dit neer op ruim 200 miljard dollar in verschillende valuta. Als Israël ze voor sikkels verkoopt, worden de sikkels uit de markt gehaald en blijft de waarde van de munt stabiel. Dit zal waarschijnlijk een grote valutacrisis grotendeels voorkomen, zegt Simon Harvey, valutaanalist bij Monex Europe, tegen de Britse zakenkrant. 200 miljard dollar is meer dan twee jaar van de totale Israëlische import.

Lees ook
De juridische hervormingen van Netanyahu vormen ook een bedreiging voor de Israëlische economie

Bovendien kende de sikkel al vóór de oorlog een zeer slecht jaar. Vóór 7 oktober stond de munt al ruim 10 procent lager ten opzichte van de dollar vergeleken met het begin van het jaar. Dit had alles te maken met de controversiële juridische hervormingen die de zeer rechtse regering van president Netanyahu wilde doorvoeren: deze ondermijnden al maanden het investeringsvertrouwen in Israël, iets waar de centrale bank in mei al voor waarschuwde.