Het was een aprilgrap met een bittere nasmaak, vooral voor Kaja Kallas. Niet Mark Rutte, maar zij – de premier van Estland – wordt de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO, zo meldt de (serieuze) website maandag Estse wereld. De vier machtigste NAVO-landen, waaronder de Verenigde Staten, zouden haar nu steunen. De naam van Rutte werd nog steeds geschrapt, deels vanwege de ondermaatse defensieprestaties van Nederland gedurende het grootste deel van het Rutte-tijdperk.
Opgetogen felicitaties aan Kallas volgden, onder meer op Kallas staat immers bekend als een Russische eter.
Ironisch genoeg was het Kallas zelf die Garton Ash uit zijn droom moest helpen. ‘Het was iemands 1-aprilgrap. Niet waar.’
Juist vanwege die anti-Russische reputatie is Kallas al geruime tijd uit beeld bij de machtigste NAVO-landen als kandidaat om later dit jaar Jens Stoltenberg op te volgen als NAVO-chef, ook al heeft ze verder alles te bieden. gezaghebbende vrouw uit een relatief nieuw NAVO-land. Mark Rutte, internationaal vermaard als bruggenbouwer en allemansvriend, is nog steeds de favoriet voor de klus. Kallas steunt hem nu ook, zei ze dinsdag op sociale media.
Nog een West-Europese man?
Toch wordt het droomscenario van zijn benoeming geen werkelijkheid. Dat droomscenario was dat de NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken, die de komende twee dagen in Brussel bijeen zouden komen, het glas zouden heffen op de unanieme keuze van de recordpremier van Nederland. Donderdag viert de NAVO haar 75-jarig jubileum. Beter had het niet kunnen zijn, zowel voor Rutte als voor de NAVO.
Dat feest gaat niet door. De vereiste unanimiteit bestaat (nog) niet. Dinsdag werd binnen diplomatieke kringen van de NAVO duidelijk dat Rutte inmiddels de steun heeft van 28 van de 32 lidstaten. Vorige week waren dat er 25.
Hongarije, Roemenië, Turkije en (waarschijnlijk) Slowakije zijn de vier tegenstanders. Alle vier hebben hun eigen redenen. Het enige dat in het oosten wijdverspreider is, is het verzet tegen de zoveelste West-Europese man op de hoogste post, plus het gevoel dat de Oost-Europese NAVO-landen onder druk van de grootmachten opnieuw het kruis moeten tekenen.
Roemenië heeft onlangs een eigen kandidaat tegenover Rutte gezet: president Klaus Iohannis. Hongarije verzet zich tegen Rutte vanwege oude pijn: de felle kritiek die de premier drie jaar geleden uitte op nieuwe anti-LGBTI+ wetgeving van de regering Orbán. Rutte zei destijds dat de EU Hongarije op dit punt ‘op de knieën’ moest krijgen. Boedapest herinnert zich die opmerking nog steeds.
Het masseren gaat door
Het kamp Rutte moet Hongarije er nu van overtuigen dat de premier dat in een andere rol heeft gezegd, als eenvoudig lid van de Europese Raad. Een secretaris-generaal van de NAVO geeft nooit commentaar op binnenlandse kwesties in de lidstaten.
Het masseren gaat zo door. Rutte belde op Paaszondag met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Ankara’s eigen korte rapport bevatte noch steun, noch afkeuring. Erdogan had tegen Rutte gezegd dat de volgende NAVO-chef hard moet zijn tegen terrorisme en rekening moet houden met niet-EU-landen binnen de militaire alliantie.
“We hebben nog tijd genoeg”, kalmeert een hoge NAVO-diplomaat mogelijke onrust over de opvolging van Stoltenberg. De Noor vertrekt formeel op 1 oktober. De nieuwe deadline voor de benoeming is de NAVO-top in Washington in juli, maar liefst eerder. “De Amerikanen zullen onrustig worden als dit niet voor die tijd wordt opgelost, want dan gaat de top alleen nog maar daarover.”
Lees ook: Biden steunt nu openlijk de NAVO-kandidatuur van Rutte
Het hing al lang in de lucht, maar de Amerikaanse president Biden steunt nu openlijk de benoeming van Mark Rutte om Jens Stoltenberg op te volgen als nieuwe secretaris-generaal van de NAVO.
De premier van Estland wil Poetin met wapens afschrikken
Kaja Kallas, de premier van Estland, is op tournee. Of ze nu in Washington, Berlijn of Brussel is, ze heeft altijd dezelfde boodschap: we moeten meer uitgeven aan defensie. En ze heeft twijfels over Mark Rutte als toekomstige NAVO-baas.
Luister ook: Weet iemand nog wie het land bestuurt?
De nieuwste aflevering van Haags Halfuurtje, onze politieke podcast
