Er zijn dus veel mensen die meteen weten wat ze ergens van vinden, en dat ook laten weten. Zelfs als het gaat om wat er nu in Gaza gebeurt – iets dat zo ingewikkeld is, zo ver teruggaat, zo gevoelig is, zo intens tragisch. Het is mooi als je daar een mening over kunt formuleren. En zo snel ook. Dit zijn de mensen die echt gedijen in de aandachtseconomie. Winnaars.
Voor wie ze wil leren kennen: op sociale media vind je een stevige collectie, vooral op X (zeggen we nog ‘vroeger Twitter’?). Dit weekend hoorden we voor het eerst degenen die voor of tegen een land, een leider, een actie, een vlag, een bevolkingsgroep waren. En die vervolgens iets vond over degenen die daar anders over dachten.
Van daaruit breidde het vuur van de meningen zich uit naar subcategorieën: meningen over de mening van anderen, meningen over informatie en meningen over commentaar op de informatie. De Britse krant De onafhankelijke plaatste de nadrukkelijk geverifieerde bewering dat baby’s waren onthoofd op de voorpagina. De journalist die het een ‘bijzondere journalistieke keuze’ noemde, werd ‘pedant’ genoemd. Wie naar een soortgelijk bericht vroeg of de claim op feiten was gecontroleerd, kreeg van Wierd Duk te horen: ‘Wat wil je?’
Betrokken burger en motorrijder
Sommige meningen kwamen in de vorm van Hoe kan ik dit over mij maken. Een van de glansrollen deze week was voor Wim van de Camp, ‘bezorgde burger en motorrijder’, die een foto plaatste van een vermoorde Israëlische motorrijder. Het beeld hield hem het hele weekend bezig, schreef hij, ‘ook omdat ik dezelfde motor en motorlaarzen heb. Hoe laf kan Hamas zijn.’
Toen iemand zich afvroeg of het een parodie was, vond Van de Camp dat ze zich moest schamen.
Het is deze wereld waarin iemand als Johan Derksen triomfeert. Zelfs niet als de eenogige onder de blinden, die net zo weinig weet als de volgende persoon, maar eenvoudigweg als de meest schaamteloze schreeuwhoorn in een ecosysteem van schaamteloze schreeuwhoorns. De andere hoofdrol deze week was – zoals vaak het geval is – voor hem.
Ten eerste omdat hij bij zijn vrienden was Vandaag Binnen maakte grapjes over de Playboy, tijdens een uitleg van duurzaamheidshoogleraar Jan Rotmans over het belang van duurzaamheid, en dat Nederland verre van het groenste kind van de klas is. (Rotman wees er terloops op dat het niet ‘weer een opinieshow’ mag worden).
Grijs haar en een circussnor
Een paar dagen later deed Derksen in hetzelfde programma de bizarre uitspraak dat ‘de joden er toch wel om vroegen’. Dat leverde hem zware kritiek op, maar leverde hem ook hulde op van moslimjongeren op TikTok en een trending-status op X. Aandachtseconomie, winnaar.
Ik vraag me vaak af hoe een heer met lang grijs haar en een circussnor – gekke retro opa en vieze oude oom in één – de stem werd van een heel groot deel van Nederland. En of dat nut heeft, in een tijd die om bedachtzaamheid en subtiliteit vraagt. Moeten we niet allemaal even de tijd nemen om hierover na te denken?
Maar waarschijnlijk zijn we gewoon te druk bezig met het formuleren van een mening voor zoiets.
Swipe & click – Kelli van der Waals bespreekt opvallende trends en discussies in online media. Eerdere columns vindt u hier.
