Dagelijks overlijden in Nederland gemiddeld vijf mensen aan de gevolgen van psychische klachten. Praat erover, is de boodschap van Ruth Snijders (19) en Sharona de Jong (23) uit Fryslân, die zaterdag deelnemen aan een protestbijeenkomst in Utrecht.
Zelfmoord is doodsoorzaak nummer 1 onder jongeren en nummer 3 onder volwassenen. Steeds meer mensen kampen met psychische klachten: een kwart van de volwassenen en de helft van de jongeren. 80.000 van hen staan op de wachtlijst voor geestelijke gezondheidszorg.
Dit zijn ‘slechts’ cijfers. Achter elk nummer zit een verhaal. Sharona de Jong is een van hen.
Vorige week nog stond de 23-jarige vrouw uit Luxwoude op de baan. Omdat ze het niet meer leuk vond. Ze lijdt aan een depressie en heeft verschillende pogingen ondernomen om een einde aan haar leven te maken. Omstanders hielden haar aan en belden de politie. De jonge vrouw vertelt er openlijk over. “Ik merk dat dit onderwerp vaak wordt vermeden, uit angst en onbegrip. Mensen worden snel bang om het verkeerde te zeggen. Maar eigenlijk vind ik het leuk om over mijn gevoelens te praten en te merken dat je niet de enige bent.”
Laatste man die overeind staat
Om anderen aan te moedigen hetzelfde te doen, gaat ze zaterdag naar Utrecht om deel te nemen aan het protestevenement ‘Last Man Standing’. Samen met Ruth Snijders gaat ze zaterdag 6 uur lang op een paal zitten om psychische problemen onder de aandacht te brengen. De bijeenkomst wordt voor de zevende keer georganiseerd door Mind, een organisatie die zich inzet voor een psychologisch gezonder Nederland.
In aanloop naar de verkiezingen roept Mind politici op om de geestelijke gezondheid van jongeren en volwassenen tot prioriteit te maken. Het gezondheidszorgsysteem moet veranderen, vindt de organisatie. In een verkiezing pamflet Zij legt concrete verbetervoorstellen voor aan de politieke partijen.
De lange wachttijden voor psychologische hulp zijn inmiddels een groot probleem, ook Sharona ervaart het. “Ik sta zeven maanden op de wachtlijst voor een Yes We Can Clinic (behandeling voor jongeren van 13 tot 27 jaar met psychische problemen, verslavingen en gedragsproblemen, red.).” Ondertussen heeft de Friezin af en toe gesprekken gehad met een verpleegkundige van de GGZ.
Euthanasie proces
Ook Ruth Snijders (19) kampt met psychische problemen. De jonge vrouw uit Leeuwarden kampt onder meer met borderline, een paranoïde stoornis en PTSS. “Het dagelijks leven is voor mij bijna onmogelijk.” Ze wacht al zes maanden op behandeling en was tot voor kort betrokken bij een euthanasietraject. “Ik denk niet dat er enig licht is aan het einde van de tunnel.”
Net als Sharona pleit zij voor veel meer openheid over het onderwerp. “Er rust nogal een taboe op psychische problemen. Maar het is belangrijk om erover te praten, anders zul je alles alleen moeten dragen.” Dat doet ze zelf. “Ik praat er veel over met mijn moeder, en ik woon in begeleid wonen, dus ik heb genoeg begeleiders om me heen met wie ik kan praten.”
Ondanks haar gebrek aan energie reist Ruth zaterdag ook af naar Utrecht. Het is de vierde keer dat zij deelneemt aan de jaarvergadering. Zij zal samen met driehonderd anderen, waaronder tien uit Fryslân, zes uur lang op een paal staan met een zelfgemaakt protestbord.
Menselijke maat
Mind pleit onder meer voor geestelijke gezondheidszorg waarin de ‘menselijke maat’ voorop staat. ‘Regels moeten mensen en hun zorg- en welzijnsbehoeften dienen, in plaats van dat de zorgontvanger verstrikt raakt in het systeem.’ De zorg moet rondom de cliënt en naaste worden georganiseerd, zoals BuurtzorgT dat al doet. Ook moet er een landelijk netwerk van bereikbare centra en inloopvoorzieningen in de omgeving aanwezig zijn. De leeftijdsgrens in de Jeugdwet moet verhoogd worden naar 23 jaar.
113
Heb je hulp nodig? Neem dan contact op met de Zelfmoordhulp- en preventielijn. Praat erover. Tel: 0800-0113 (gratis), 113 (normaal tarief) of www.113.nl.
